Hoe vlot de weg te vinden naar geestelijke gezondheidszorg?
Volgens schattingen zou minstens één op vier Belgen op een bepaald moment in het leven kampen met geestelijke problemen. Het is voor hen niet altijd eenvoudig om tijdig en vlot de weg te vinden naar gepaste zorg. Een toegankelijk aanbod van geestelijke gezondheidszorg is dan ook cruciaal. Waar en hoe vindt u dat?
Als dit voor u van toepassing is, bestaat de eerste stap erin over uw problemen te spreken met iemand uit uw omgeving. Dat is geen makkelijke stap, maar toch heel belangrijk om te doen. Uw huisarts, familie, vrienden, of vertrouwenspersonen op school, bij verenigingen of op het werk kunnen meer voor u betekenen dan u misschien zelf denkt.
Soms volstaat het eigen netwerk niet. Dan kunt u een professionele zorgverlener inschakelen. Dat kan om verschillende redenen complex blijken: een te hoge financiële drempel, een moeilijke geografische bereikbaarheid of een te beperkte toegang tot gespecialiseerde zorg aangepast aan uw vraag.
Om het zorgaanbod voor ieder die er nood aan heeft zo laagdrempelig mogelijk te maken, hebben de overheid en de netwerken van geestelijke gezondheidszorg de laatste jaren hun krachten gebundeld en verschillende overeenkomsten uitgewerkt.
Dankzij dit aanbod kan iedereen die te maken krijgt met lichte tot matige psychologische problemen een reeks individuele sessies of groepssessies volgen tegen een zachte prijs.
Welke soorten zorg (vanaf 1 april)?
De maatregel betreft een aanbod van verschillende «functies» voor een zorg op maat van de behoeften: de functie gemeenschapsgerichte interventies, de eerstelijns psychologische ondersteuningsfunctie en de eerstelijns psychologische behandelfunctie voor lichte tot matige problematiek.
- De functie ‘gemeenschapsgerichte interventies’ (functie 1). Dit is een vorm van plaatsgebonden werken met interventies gericht op groepen in de gemeenschap. Deze gemeenschapsinterventies worden georganiseerd in groepen, op basis van geïdentificeerde lokale behoeften. De interventies zijn gericht op zelfzorg, weerbaarheid en psycho-educatie
- De ‘eerstelijns psychologische ondersteuningsfunctie’ (functie 2). Deze functie richt zicht op vraagverheldering, bevordering van de psychische gezondheid door weerbaarheidsondersteuning, psycho-educatieve interventies ter preventie en/of (vroeg)signalering van (vermoedens van ) psychische problemen nog in een beginnend stadium. Dankzij een reeks kortdurende, generalistische interventies van lichte tot matige intensiteit worden klachten en verergering daarvan voorkomen en wordt de weerbaarheid van het individu en/of zijn omgeving versterkt. Deze sessies kunnen zowel individueel als in groep plaatsvinden.
- De ‘psychologische behandelfunctie’ voor lichte tot matige problemen (functie 3): Deze behandeling richt zich op het verhelderen van de vraag, als daar nog niet aan is voldaan, met het oog op het bieden van kortdurende behandeling aan de begunstigden, en stelt klinische doelen die verder gaan dan het verhogen van de veerkracht zoals beschreven in de vorige twee punten. Deze sessies kunnen zowel individueel als in groep plaatsvinden.
Een sessie bij een klinisch psycholoog of orthopedagoog die aangesloten is bij een netwerk wordt terugbetaald door het RIZIV. Voor bepaalde categorieën geldt een beperking inzake het aantal mogelijke sessies.
Voor wie?
Iedereen kan op een bepaald moment in het leven te maken krijgen met psychologische kwetsbaarheid, ongeacht de leeftijd.
Om beter in te spelen op de specifieke noden van ieder individu worden de netwerken voor geestelijke gezondheid georganiseerd op basis van de soorten zorg en van de twee leeftijdscategorieën.
Er kan worden teruggevallen op :
- het netwerk «kinderen en adolescenten» tot en met de leeftijd van 23 jaar;
- het netwerk «volwassenen» vanaf 15 jaar.
Bovendien overlappen deze twee leeftijdscategorieën om ervoor te zorgen dat het aanbod nog beter aangepast is aan de jongeren van 15 tot 23 jaar. Zij kunnen het netwerk kiezen dat het best overeenstemt met hun behoeften in de overgangsperiode waarin de geestelijke gezondheidsproblemen kunnen ontstaan. De voorwaarden kunnen wel niet worden gecumuleerd.
Hoeveel betaalt u ?
Het grootste deel van de prijs wordt rechtstreeks betaald via de derdebetalersregeling (U betaalt dus alleen uw persoonlijk aandeel of het remgeld).
Sinds 1 februari 2024 is er geen remgeld meer voor jongeren tot en met 23 jaar. De volledige kostprijs van de sessies wordt gedekt door de verplichte ziekteverzekering.
Vanaf de leeftijd van 24 jaar betaalt u:
- Voor een individuele sessie: € 11, of € 4 als u recht hebt op een verhoogde tegemoetkoming (RVT); de allereerste individuele sessie is hoe dan ook gratis.
- Voor een groepssessie : € 2,5, met uitzondering van de gemeenschapsgerichte interventies die gratis zijn.
Het aantal gemeenschapsgerichte interventies en groepssessies waarop u recht hebt, is onbeperkt. Het aantal individuele sessies is wel beperkt, en wordt bepaald in functie van uw behoeften.
Waar kan ik de geconventioneerde zorgverleners vinden?
U kunt de lijst met geconventioneerde psychologen en orthopedagogen raadplegen op de website van het netwerk geestelijke gezondheidzorg van uw regio. Het RIZIV heeft hiertoe speciaal een zoekmotor ontwikkeld. Na het intikken van de eigen postcode en leeftijd komt u meteen terecht op het platform van het netwerk voor geestelijke gezondheid in uw buurt:
RIZIV – Zoeken (fgov.be)
U kunt uiteraard ook rekenen op uw ziekenfonds in het zoeken naar gepaste hulp.
Het aanbod van deze overeenkomst is een aanvulling op bestaande initiatieven met zorgverleners en diensten die psychologische raadplegingen bieden, zoals centra voor gezinsplanning, diensten voor geestelijke gezondheidszorg…
Daarnaast is er het reguliere aanbod van psychologen die werken volgens hun eigen tarieven. De meeste ziekenfondsen voorzien daarvoor een tegemoetkoming via hun aanvullende verzekering. Het terugbetaalde bedrag verschilt van ziekenfonds tot ziekenfonds.
Mutualia kent een tussenkomst toe van € 20 per psychologische sessie, voor hoogstens 6 sessies per jaar.
Via de onderstaande link wordt u doorverwezen naar een website met meer informatie over de eerstelijns psychologische zorg:
Eerstelijns en gespecialiseerde psychologische zorg in een netwerk voor geestelijke gezondheid| RIZIV (fgov.be)